Een leven zonder geld

Onlangs zag ik de documentaire ‘Een leven zonder geld’. Daarin wordt een Duitse vrouw,  Heidemarie Schwermer, een goed geconserveerde zeventiger (71), gevolgd die, 17 jaar geleden, besloten heeft al haar bezittingen evenals haar gehuurde woning op te geven en te gaan leven zonder geld.

De film laat onder andere zien dat Heidemarie een supermarkt binnen gaat en aldaar voedsel vraagt in ruil voor haar arbeid. De filiaalhouder van de super gaat daar op in en geeft haar allerlei verse groente, vers fruit en wat conserven Zij dweilt als tegenprestatie de winkelvloer. Over haar geldloze/bezitsloze bestaan houdt ze lezingen voor allerlei groeperingen door heel Duitsland en ook daar buiten. Ze gaat uitsluitend op die uitnodigingen voor lezingen in als ze daarvoor betaald wordt in natura: eten, onderdak en reiskosten.

Ze geeft natuurlijk niet aldoor lezingen dus moet ze ook wel eens beroep doen op anderen voor onderdak . Daartoe heeft ze inmiddels een indrukwekkend netwerk opgebouwd en ze vindt altijd wel iemand die haar voor een of meerdere dagen ‘kost en inwoning’ wil verlenen. De grootte van haar netwerk is dusdanig dat ze niet meer dan ‘eens in de zoveel’ tijd een beroep op dezelfde ‘gulle gever’ hoeft te doen.

In de film zien we haar onder andere spreken op een school in Spanje. Daar wordt met verbazing en bewondering gereageerd op de leefwijze van Heidemarie. Een van de leerlingen, in de tienerleeftijd,  merkt echter op dat zij eigenlijk helemaal niet zonder geld leeft,  want zo zegt hij:  ‘U leeft van het geld van anderen …dus u leeft wel degelijk van geld!’ Goed gezien van die knaap!

Tijdens het bekijken van de documentaire bekroop mij steeds het gevoel dat het hier niet zozeer gaat om wel of niet met geld leven als wel om het vertrouwen dat Heidemarie heeft in haar medemensen. Ze heeft er een groot vertouwen in dat het ‘wel goed komt’, dat er vrijgevige mensen genoeg zullen zijn, die haar onbaatzuchtig zullen laten delen in hun bezit. En dat vertrouwen wordt in ieder geval tijdens de documentaire nooit beschaamd. Er is altijd een bed en er is altijd een groenteboer die haar, al dan niet in ruil voor een tegenprestatie, wil helpen aan voedsel en/of onderdak.

Het scheelt ongetwijfeld een slok op een borrel dat Heidemarie, voormalig psychoterapeute, een gedistingeerde indruk maakt en zich netjes gedraagt,  zich verzorgd kleedt, kortom zij is een dame. Wanneer een ongeschoren, sjofel geklede man, zeg maar een soort ‘vieze man’ uit de ‘Koot en Bie serie’, zoiets als Heidemarie zou proberen, zou hij, dunkt mij kunnen fluiten naar de welwillende, herhaaldelijke gegeven bijstand van zijn medeburgers.

Tijdens het bekijken van de film moest ik ook plots denken aan de eenmalige supergulheid van Rotterdammers. Ik voerde op een zaterdagmiddag in de lente van 2012, samen met anderen, actie om eten en drinken in te zamelen voor de voedselbank. Wij actievoerders vroegen toen aan de winkelende mensen om iets extra’s uit de supermarkt te kopen voor de mensen in Rotterdam die van de voedselbank afhankelijk waren. (Er wordt in Rotterdam echt honger geleden!) Die voedselbank haalde aan het eind van de dag de verzamelde etenswaren (en drank) op en zorgde er weer voor dat het allemaal goed terecht kwam. De reactie van het winkelend publiek was toen hartverwarmend. Er werd ongelooflijk veel extra gekocht voor de voedselbank. Zo’n actie die eenmalig een beroep doet op de vrijgevigheid van mensen is dus prima  … 

Er is natuurlijk een groot verschil tussen de cliëntengroep van de voedselbank en de Duitse dame. Heidemarie kiest er bewust voor om zonder geld te leven. Dat kan niet bepaald gezegd worden  van de voedselbankcliënten. Maar wat beide gemeen hebben is de hartverwarmende onbaatzuchtige, zorgzame en vrijgevige houding van medemensen. Die bestaat dus nog steeds gelukkig.

Vandaar misschien dat ik tijdens de film gelijk ook aan de voedselbankactie moest denken. 

Meer weten over een leven zonder geld:

google op

film ‘ leven zonder geld’.