LEUKE MEIDEN

Wederzijds koesteren wij warme gevoelens voor elkaar maar verliefd zijn we niet. We vinden elkaar gewoon leuk. Ondernemen graag ‘dingen’ met elkaar. Vier leuke meiden en ik.  Hannah, Els, Andrea en Marieke.  

Hanna is het sportieve type. Fijn om langeeuthanasie, wandelingen mee te maken, te fietsen, spelletjes mee te doen. Hele gesprekken hebben we onderweg met elkaar. Onder andere over euthanasie, feminisme, Oekraïne. Meestal wel behoorlijk serieus. Hannah is getrouwd. Haar man Rob vindt het prima wat we samen doen. Soms wandelt hij ook mee maar alleen als het lekker weer is. Leuke goser, echt waar. Hij is net als ik supporter van Sparta.

Met Els begint het wat moeilijker. Hij mag mij niet, haar kater. Als ik eens bij haar op de thee ben krabt hij, zomaar ineens mijn hand open, tot bloedens toe, dat kutbeest. Ik deed helemaal niks!  Els heeft de krabbel kundig verzorgt. Daar is ze goed in. Wij drinken afwisselend, nu eens bij mij, dan eens bij haar, een kopje thee (met wat lekkers). Maar dat ‘bij haar’ hebben we moeten cancelen, vanwege kater. Bij mij thuis is het geen probleem. De enige huisdieren die ik heb zijn een paar doodkalme goudvissen in een kom. Die doen geen vlieg kwaad. Eindeloos gezellig is het  met Elsje te ‘theeën’ en te babbelen over onze gezamenlijke idolen: U2 en Beirut, over Schiedam, ons nostalgische geboorteplaatsje en over onze dochters en kleinkinderen.  

Met Andrea is het steevast een feest met heel veel (soms sterke) verhalen. Zij kan vijf kwartier in een uur lullen en dan kan ik op den duur ook niet meer achterblijven.  Borreltje, wijntje erbij.  Wat ons bindt is, dat we alle twee een ‘Oude Noorden verleden’ hebben. Zij is daar geboren op het Noordplein en heeft er tot haar twintigste, tot haar trouwen toe, gewoond. Ik ben er op mijn twintigste op het Zwaanshals komen wonen. Heb daar tot mijn vijfenzestigste gewoond. Andrea is inmiddels al weer een tijdje van haar man af. Hij was gokverslaafd. Tsja, dat was wel wat! Ze werd aan alle kanten bedonderd door die slapjanus en dan moest ze ook nog zien rond te komen van een bijstandsuitkering. Ze had beter verdiend. Heel leuke meid. Creatief, artistiek ook.

Marieke zit ook in mijn relax-zone. Leuk wijf. Altijd  kleurrijk gekleed. Ik zie haar de laatste tijd veel te veel bij Verhage, onze buurtpatatboer zitten. Zij dijt behoorlijk uit. Ik ben daar nóóit zo veel in de buurt  maar als ik daar toevallig rondloop, hoor ik iemand enthousiast mijn naam roepen, hoi Jee, ze zwaait ... zit weer te patatten-mèt  … zou ze maar een beetje sporten ... maar dat zit er gewoon niet in bij haar. Regelmatig eten we bij elkaar. Marieke kookt heerlijk. Door háár maaltijden heb ik de vegetarische keuken leren waarderen. Mijn  oudhollandse maaltijden, die ik haar voorschotel: boerenkool met gebakken spekjes en worst, spruitjes met sukadelapjes en  bietjes met een bal, kunnen daar niet aan tippen.

Ik mag mag wel zeggen dat ik een gelukkig mens ben met  zulke vriendinnen om me heen.

DERTIEN DAGEN

Vorige week zag ik een documentaire met de titel: ‘Dertien dagen’.  Het programma gaat over een zelf gekozen dood. Niet over een gewelddadige zelfmoord. Ook niet over een geleide Euthanasie. De documentaire gaat over Floor Haak (86). Deze man kiest ervoor zijn leven te beëindigen door niet meer te eten en te drinken. Dit wordt ook wel  versterven genoemd. Floor Haak is lichamelijk broos maar geestelijk nog zeer goed bij. Hij is een  eigenzinnige man. Zo schreef hij ‘dwarse’ columns voor het Financieel Dagblad (Escapades) en weigerde tegen het advies van zijn artsen in, een nieuwe heup te nemen: ‘Het lichaam is geen auto waarvan je af en toe een onderdeel vervangt’ zei hij.

Floor Haak leert ons iets basaals: we gaan allemaal dood maar de weg daarheen hoeft niet persé vervelend of verdrietig te zijn. In tegendeel. Vrolijk en met humor neemt Haak de laatste trein van het leven. De dood is voor hem een welkome vriend; geen boze vijand. Wanneer zijn einde nadert en hij naakt in bed stapt, mompelt Floor Haak: ‘Hier heb ik me op verheugd, ik kom er nooit meer uit.’

Ik zie hem in de documentaire verschillende dingen voor het laatst doen: herinneringen ophalen aan zijn vader, in bad gaan, een jonge borrel en een laatste slokje witte wijn drinken (de huisarts: ‘Als het goede wijn is, mag het.’) Wat zou hij ervaren bij al die laatste dingen, vraag ik me af? Helemaal niks zwaars, zo blijkt. Op het moment dat Floor Haak een brief krijgt waarin iemand hem ‘heel veel rust’ toewenst, reageert hij spottend: ‘Maar waarom schrijf je me dan zo’n lang epistel?’

Die laatste dertien dagen wordt hij geholpen door zijn zonen, mannen van in de vijftig. Zij staan hem rustig en geduldig bij; maken eten, verschonen zijn bed, verzorgen zijn benen en zo meer.  Zijn huisarts komt af en toe langs. Hij weet wat Floor wil. De arts verzacht moeilijke momenten in Floors proces. Zo geeft hij Floor een bevochtigd wattenstaafje waarmee hij zelf voorzichtig zijn droge mond en lippen kan betten. Als Floor last krijgt van slapeloosheid mag de arts hem gedoseerd wat slaapmiddelen geven.

Nu zijn zelfredzaamheid is verdwenen, en het verpleeghuis wacht, wenkt de versterving. ‘Tevreden overleden’, is zijn suggestie voor op de rouwkaart. Of liever: ‘Héél tevreden overleden.’

Een grote troost moet het zijn voor de naasten, als een dierbare zo luchtig en dankbaar overlijdt. Dan kunnen ze daarna ook zelf weer makkelijker verder. Het is van overheidswege een huisarts toegestaan om iemand, die voor deze manier van sterven kiest, bij te staan.

Persoonlijk heb ik deze documentaire ’13 dagen’ ervaren als een geruststelling.  Ik hoef de dood niet persé te zien als een grote boze vijand. De door Floor Haak verkozen, rustige, vredige weg naar het levenseinde voelt goed voor mij. Het lijkt mij ook wel wat om te zijner tijd  zo uit te stappen.