VREEMD (reprise)

 Irene houdt het nu ook met Lucas. Een blonde vetkuif met zonnebril, net grijs pak, streepjesoverhemd en stropdas. Irene is psychotherapeute. Altijd: truitje, vestje, spijkerbroek. Nooit: beha. Hij mag alleen bij haar slapen als hij zijn eigen hoofdkussen meeneemt. Dat kussen moet zijn hoofdvocht opvangen. Irene is een pot en polygaam. Maar vreemd gaan met een kerel … oh nee! Haar vriendin Bettie kan dat niet hebben, omdat ze nu op de bank moet slapen. Irene is dolverliefd op Lucas. Dat straalt helemaal van haar af.

Ze mokt niet. Wordt alleen stilletjes. Ze is een huiselijk typetje. Irene hield haar vanmorgen lekker vast: ’Je denkt toch niet, dat ik niet meer van jou houd, meissie? Jij bent en blijft mijn nummer één’. Lucas loopt al de hele ochtend in huis rond te lummelen. Irene is werken.

 ’Zoek je wat, Lucas?’ Hij heeft alle laadjes in de keuken opengetrokken.

‘Thee, brood, beleg.’ Ze pakt het voor hem. Maar niet van harte.

‘Klote voor je.’

’Zeg dat wel, ja. Die bank is veel te hard. Heb vannacht geen oog dicht gedaan. Nooit gedacht dat me dit zou overkomen. We hadden het net zo góéd samen en nu tel ik ineens niet meer mee. Jullie slapen bij elkaar, ik lig op de bank.  Ik voel me weggezet’.

‘Kan me voorstellen, Bettie.’

‘Je wéét toch van Irene en mij?! Waarom pap je dan met haar aan?’

‘Ik wist het, ja. Maar Irene dacht dat jij het niet erg zou vinden …

‘Hoe lang duurt nou dit al?

‘Een halfjaartje. ’t Klikt meteen.  Allebei vlinders in de buik. We vrijen in haar praktijk. Later komt ze bij me thuis. Weet je, Bettie, drie jaar geleden kreeg ik een hersenbloeding.  Komt nooit meer goed. Vijfentachtig procent afgekeurd. En … tsja, dat bakje om mijn nek, is om het vocht op te vangen, dat bij vlagen uit mijn hoofd loopt. Zonder bakje wordt mijn shirt kledder.

‘Als Irene een uurtje vrij is’, zegt Lucas, ‘wipt zij langs en dan zitten we  niet alleen handje pepermuntje naast elkaar op de bank. Ik vind Irene een prachtvrouw. Echt mooi is ze wel niet. Maar dat maakt niet uit. Ze straalt warmte en zorgzaamheid uit.’

‘Irene, verliefd op een vent! Dat kán toch niet?! Ze moest nooit wat van kerels hebben.’

‘Ja, Bettie, ik weet het. Zó vreemd, die vlinders in haar buik. Zeker door iemand als ik. Irene ziet misschien wel te veel in me.’

PA.

Als ik dit schrijf is het 19 maart 2025. Vierennegentig jaar geleden werd mijn pa, Hermanus Mastwijk geboren in Tjimahi, een legerplaats in de buurt van het toenmalige Batavia, de hoofdstad van Nederlands Indië. Hij was de jongste zoon van KNIL- militair Jan Mastwijk en de huisvrouw Marie Mastwijk – Bezemer. Hij had twee broers Gerard en Jan en twee zussen Mien en Riet. Toen hij negen jaar was brak de Tweede Wereldoorlog uit. In Nederlands Indië was de belangrijkste vijand Japan. Al in het eerste jaar van de oorlog capituleerde Nederland. Mijn vader kwam toen in een concentratiekamp terecht. Omdat hij toen negen jaar oud was werd hij in het vrouwenkamp gestopt. Op dat moment had hij drie jaar lager school gehad. Verder zou hij in zijn leven, hij werd achtenzeventig, ook niet komen. In 1949 keerde het gezin Mastwijk terug naar Nederland. In Rotterdam werd tamelijk snel een woning gevonden in de wijk Oud-Mathenesse. Zijn ouders, mijn opa en oma, hebben hun best gedaan om mijn pa meer te laten leren maar hij geneerde zich er voor om als achttienjarige tussen de  tien-jarigen in de schoolbanken te gaan zitten. Van onderwijs voor volwassenen was toentertijd nog geen sprake. Hij ontmoette in 1949 Amanda Maria van den Oever . Hij moest met haar trouwen want kort na hun eerste ontmoeting bleek Amanda zwanger te zijn. Ik werd geboren in juli 1950. Drie jaar lang woonde het gezin van mijn ouders in, bij opa en oma van papa in Oud Mathenesse.

In 1953 kregen mijn ouders een huurwoning in Spangen. In de van Lennepstraat. Vlak om de hoek bij Sparta. Daar kreeg ik een geestelijk gestoord, en inmiddels overleden broertje, Martin, en drie zussen Lidy,  Manda en Anneke. Wij werden voornamelijk opgevoed door mijn moeder. Eerst, omdat  mijn vader werkte op een cruiseschip, waar hij de afwas moest doen. Later had hij, gezien zijn gebrek aan doorzettingsvermogen en aanleg, de rotste baantjes: schoolmelk bezorgen, lijsten maken, behangen, veren trekken, rollen beschuit inpakken, hulpbadmeester, tramrails schoonmaken, helpen in de keuken enz. Hij verdiende daar twee keer niks mee. Geld was er in huize Mastwijk nooit genoeg. Maar Herman deed altijd zijn stinkende best om zo veel mogelijk voor zijn steeds groter wordende gezin te verdienen. Onder andere door veel overuren te maken. Hij was meer aan het wèrk dan dat hij opvoedde.

In 1963 verhuisde het gezin, met vijf kinderen naar een vijfkamerwoning in Hordijkerveld, een nieuwbouwwijk in Rotterdam-IJsselmonde. In de periode 1963 t/m 1970 voltooide mijn vader zijn levenswerk. Hij produceerde met de super-enthousiaste medewerking van mijn moeder (die dol was op jonge kinderen), nog eens vijf jongens: Herman jr, Ron, John, Ed en de jongste Marco (inmiddels 54 jaar, een mongooltje).  Hermans totaal komt daarmee op tien te staan.

Proficiat Herman!    

BEN JE BANG?

Ik vertoef de laatste dagen nogal eens in het theater. Dat komt omdat ik een de Toneelkaart 2025 van het Theater Rotterdam heb aangeschaft. Daarmee kan ik heel voordelig negen toneelvoorstellingen in de maand maart bezoeken. Gisteravond zag ik de show van Saman Amini (zeg maar Sam) een theatermaker en muzikant met Iranese roots en een langdurig AZC-verleden.

Opgewekt en nieuwsgierig toog ik naar het theater. Lekker makkelijk met de metro want ik had moeie benen. Ik had overdag al ruim drie uur gefietst. Een kwartier voor aanvang was ik er. Gelijk naar het toilet om mijn muts af te zetten en mijn haar te fatsoeneren. Ja, zo ijdel ben ik dus ook wel weer. Maar goed, mijn haar zit pico bello, als ik in een wandelgang een stem hoor waar ik kippenvel van krijg. Ik heb de persoon van wie die stem is nog niet gezien maar ik weet dondersgoed wiens stem het is. Het is de stem van Jean-Jacques. Maar waar is tie dan?

O ja, daar bij de garderobe staat hij zich op te winden met zijn vette kop, zijn uitgezakte lijf en zijn irritante slissende spraakgebrek. Hij moet zijn jas daar kwijt maar het is druk. Iedereen wil zijn jas kwijt. En er zijn voorpiepers die Jean-Jacques razend maken. Voor mij géén voorpiepen. Ik houd mijn jas tussen mijn benen straks.

Zo vlug als ik kan verwijder ik me van die garderobe. Ik hoop dat hij me niet gezien heeft. Ga in een hoekje achteraf zitten. Het is nog een paar minuten voor de zaal open gaat. 

De zaal is al zowat vol als ik naar binnen loop. Ik heb een stoel op rij één. Jean-Jacques zou me nu kunnen zien, maar ik hoor geen: ‘Hé Jos!’ roepen. Godzijdank.

De artiest, Sam, stelt me in zijn voorstelling de vraag of ik bang voor hem ben. ‘Ja, een beetje’ antwoord ik. Op dat moment had Jean-Zak in de zaal mijn stem kunnen herkennen, want wij hebben jaren lang met elkaar te maken gehad. Als tieners, familie, als buren, als voetballers. We hadden het af en toe best leuk met elkaar, maar hoe ouder we werden hoe geringer die momenten werden en hoe meer we elkaar gingen vermijden. Met de jaren werd Jean-Zak steeds zuurder, denigrerender, sarcastischer.

Ik ben er overigens bijna zeker van dat hij mij gisteravond gezien heeft en dat ook hij geen zin had in contact.

Ook na de voorstelling ging het prima. Even plassen en wegwezen. Geen Jan-Zak meer gehoord. 

Nog even een Rotterdampas-ijsje gekocht bij Capri met drie bolletjes. Voor dat ene bolletje extra betaalde ik 2,10 euro.

Ja, maar hoe was die voorstelling van die Sam nou?

‘Zwaar klote!’   

BLOED AAN DE PAAL.

Ik was zondagmiddag bij Freek de Jonge, de man met de jampotglazen in zijn bril. In het Isala theater in Capelle aan den IJssel. Geweldig optreden. De spirit van die man. Ruim tachtig is hij inmiddels. Het gemak waarmee hij nog steeds een volle zaal weet te boeien met zijn mix van traditioneel cabaret, liedjes, engagement en kolderieke conferences.

Ik heb hem gezien in de zeventiger jaren, toen hij startte met Bram Vermeulen. Neerlands Hoop in Bange Dagen noemden ze zich. Een dynamisch duo. Met een  komische stijl, veel chaos en terzijdes Sensationele nieuwkomers in de cabaretwereld.

Wim Kan was er, Wim Sonneveld, Toon Hermans. Dat waren Neerlands drie grote cabaretiers.Ik genoot destijds volop van hen. Zeker bij Toon Hermans was het lachen, gieren, brullen.

 Maar wat Bram en Freek neerzetten daar waren velen van mijn generatie laaiend enthousiast over. Het was niet alleen leuk. Ze maakten geëngageerd cabaret over het opgroeien en de jeugdcultuur in de jaren zestig en zeventig en over de politiek.

In 1978 had het Nederlands elftal zich geplaatst voor het WK-voetbal in Argentinië. Dat land was een dictatuur. De Argentijnen werden zwaar onderdrukt door dictator Videla. Tegenstanders van zijn regiem werden boven de oceaan het vliegtuig uit gegooid.  Met de actie ‘Bloed aan de Paal’ probeerde Neerlands Hoop  te bereiken dat Nederland niet zou meedoen aan dat WK. Het Nederlands elftal ging toch en werd nog tweede.

Freek begon zijn optreden zondag met een vraag aan het publiek: ‘Wie heeft er in november 2023 op de PVV gestemd?’ Er steekt er één een vinger op.

‘Zo weinig maar?’, vroeg Freek, ’heel raar, want volgens de CBS-cijfers heeft 25% van de Capellenaren op Wilders gestemd. Je zult wel heel bij zijn met Sloofs kleuterklasje-kabinet. Blij met die AZC-heks Faber. Blij met Duitsland dat in hoog tempo terugmarcheert naar NSB-tijden en blij met die malloot Trump, die de wereld in een paar weken tijd helemaal rechtsom doldraait’.

Freek pakt nog steeds de actualiteit er bij. Hij móét die met zijn publiek delen. Vannacht is in Valkenburg de Wilhelminatoren ingestort en begon de afgrijselijke brand in een disco in Noord Macedonië met 59 jonge slachtoffers. Dit was zo direct om te lachen maar in zijn geheel genomen wordt dit een optreden met veel lachmomenten.

Ga hem zien: Freek de Jonge in  ‘Zeeuwse Jaren’.

 

Voor de liefhebber: een ‘Bloed aan de Paal’- coupletje:

 

"We gaan naar Argentinië, waar dagelijks wordt gemoord

Maar daar is nu eventjes geen tijd voor zojuist heeft Rep gescoord

Zonder Cruijff in de finale, wie had dat verwacht

En op de eretribune zitten Wiegel en Van Agt"

BERLIJN, HOE NU??

Kort geleden schreef ik over mijn vakantiereisjes. In mei naar Berlijn in augustus naar Schotland. Weet je nog? Tot mijn grote verdriet kreeg ik van de vriendin met wie ik een paar dagen naar Berlijn zou gaan te horen dat ze toch niet gaat. Jammer. Ze had zelf al zo veel energie gestoken in het Berlijn-reisje: de reis, excursies, accommodaties, tweepersoonskamer met twee eenpersoons bedden en ga zo maar door. Allemaal nog niet geregeld maar toch informatie over vergaard. En dat alles voor Jan met de korte achternaam. Achteraf. Toch?

En waarom dan wel? Die vriendin heeft een dochter in Zweden.  Ze gaat dit jaar nog twee keer bij haar dochter op bezoek. In mei en waarschijnlijk met de Kerst.  Dat is op zich al prijzig genoeg. En dan liggen er ook nog eens een stel onbetaalde rekeningen. Dus: alles bij elkaar kan Bruintje die Berlijn-reis (toch gauw 4 à 500 euro)niet trekken. Haar kind blijft, hoe dan ook, haar nummer één!

Maar … ik vermoed nu, dat er iets anders meespeelt. De vriendin is teruggeschrokken voor de Berlijn-trip, na het lezen van mijn stukje ‘Vakanties’  èn ze ziet op tegen de reactie van haar omgeving.

Dus, ja, nu moet ik een nieuw Berlijn-maatje zien te vinden. Zoveel keus is er niet. Want wie wil er nu met deze oude vrijgezel in een tweepersoonskamer gaan liggen. Zelfs als de bedden een end uit elkaar staan? Ik kan het vragen aan mijn vrienden Yusuf en Munir, die heb ik Nederlandse les gegeven. Ik weet zeker dat ze met me mee willen maar dan ieder in eigen kamer. Dat wordt me te duur en dat zit bovendien ook  helemaal niet in hun cultuur, dat vrije. Ja … , oké …, als ik Harm vraag, dan zegt ie gelijk ‘ja!’. Daar zit ik nou ook weer niet op te wachten. Neen!

Bij Liesbeth, Bettina of Isabel zou ik een visje kunnen uitgooien. Bettina is te preuts maar Isabel durft het wel met me aan, denk ik. Zij vertrouwt me wel. Als de bedden maar uit elkaar staan. Tot Liesbeth voel ik me zodanig aangetrokken, dat ik in die tweepersoonskamer de bedden lekker tegen elkaar aan laat staan.

Ga ik in eerste instantie Liesbeth polsen.

LOF DER ZOTHEID.

Bea, een vriendin en ik, hebben lekker keketen met social deal korting bij Happy Italy.  Een tientje p.p. voor een tweegangen diner. Nadeel bij de social deal van Happy Italy is dat je eerst moet betalen en dan pas de etenstijd kan reserveren. Zo kon het gebeuren dat we zaterdagmiddag al om half vijf (later kon niet)moesten gaan zitten eten, terwijl om kwart over acht die avond de theatervoorstelling begon. Om half zes waren we klaar met eten, dus moesten we nog ruim tweeëneenhalf uur sightseeing Rotterdam doen. Markthal, Koopgoot, Bijenkorf. Rotterdampas ijsje.  Bijna nog een kek zwart colbertje met een wit streepje gekocht bij de tweedehandskledingzaak van het Leger des Heils op de Korte Hoogstraat. Was mijn maat niet, helaas.

Aan het eind van de wandeling wachtte dus het Theater. We hebben kaartjes voor Erasmus’ Lof der Zotheid van de theatergroep Veenfabriek. Uitverkochte zaal.

We zien drie actrices die samen één godin vormen. Ze zingen, dansen en spelen vaak sprankelend. In een ruimte die beheerst wordt door veertig radiotoestellen maken ze muziek. De stem is te horen van Mark Rutte die ons uitlegt dat we niet genoeg voorbereid zijn op oorlog voeren.

Is Rutte de naïeve zot? Wat is zijn politieke erfenis in Nederland? Wat is nú zijn werkomgeving?  Lof der Zotheid gaat lichtjes langs de zotheid in de wereld van nu.

Het stuk neemt de twijfel die Erasmus had over, wat de grote vragen van zijn tijd betreft. Met o.a.de tegenpolen Hervorming en – Rooms-Katholiek. Erasmus koos nooit.

Voor de drie-in-een godin geldt dat ook. Ze staan voor de eeuwige twijfel die ook velen van ons voelen. Was de oude wereld verkeerd? Is het nieuwe veelbelovend? Kunnen we keuzes vermijden? Wordt (niet) kiezen afgestraft? Dat wordt in dit stuk niet boos of somber uitgebeeld, in tegendeel. De drie actrices spelen vrolijk. De drie muzikanten  zien er soms uit als droevige clowns. Hun commentaar lijkt nogal op wat ook wij allemaal af en toe mompelen over degenen die ons leven bepalen.

De beschouwing over ‘de optimistische doemdenker’ , die wanhopig blijft hopen dat zijn voorspellingen uitkomen is sterk. Hij krijgt alsnog gelijk krijgt. Het wordt een gezellige chaos.

Bea en ik hebben genoten. Zij was er moe van en voldaan. Ik voelde me een beetje speedy.Die drie eenheid, die godin,  is een kostelijke vonds.

 Aangezien de drankjes in bios en theater tegenwoordig schandalig duur zijn, (circa vier euro) kopen we geen die niet meer. We lessen onze dorst door water te slurpen uit het kraantje van het wasbakje in de toilet. Ook nat, koel en zot.

 

MWWAHHH.

 

Gisteren viel pas na vele jaren het  kwartje.  Ik bedacht me waarom een noodzakelijke goeie klik gedurende het huwelijk tussen mij en mijn ex, in al die jaren (45) dat we samen waren, uitbleef.

Ze is slimmer dan ik. En nu in 2025 bedenk ik me pas dat dat een geslaagd huwelijk in de weg heeft gestaan. Een slimmere man, dan ik, zou haar meer uitgedaagd, geïnspireerd hebben.

Ze heeft een betere opleiding dan ik. In ons gezin had ze de betere banen en verdiende ze ook het meest. Ze is sociaal vaardiger, creatiever. Daar was ik trots op, op zo’n echtgenote. 

Zij is in onze huwelijksjaren goed voor me geweest. Ze heeft het me ook nooit  laten merken dat ze zich meer  voelde dan ik, als ze dat sowieso al voelde! Nooit! Ze wilde ook kinderen met mij. Daar ben ik ook trots op. Zij weet zelf waarom ze mij als goede vader van haar zonen zag. Daar hebben we het nooit over gehad.

Na 43 jaar huwelijk, met twee zonen, een van toen 33 en een van toen 35, ging ze tegenover me op de bank in de woonkamer zitten en kwam ze uit de kast: ‘Ik waardeer heus dat je bent wie je bent. Dat je elk jaar weer samen onze ontmoetingsdag wil vieren, waardeer ik ook echt. Maar …  gelukkig ben ik niet.’.

Gisteravond was ik met m’n ex en zonen bij de cabaretier Yunus, een stand up comedian. Yunus betrok mij bij zijn show. Hij vroeg mij hoe oud ik was, of ik getrouwd was en met wie … en nog meer vragen. Ik beantwoordde alles naar waarheid:

‘Ik ben 74. Getrouwd geweest met de 76 jarige vrouw, die hier naast me zit. Samen hebben we twee zonen, die hier naast ons zitten. De jongste maakt leuke muziek, de oudste was een redelijke voetballer. Tien jaar geleden zijn we gescheiden. Negen jaar hebben we elkaar nadien niet gezien. Sinds een jaar zien we elkaar weer wel zo af en toe.

‘Vind je dat leuk’ vraagt de cabaretier me.

‘Ja, daar ben ik blij mee!’ zeg ik enthousiast.

‘En u?’ vraagt Yunus beleefd aan m’n ex.

‘Mwwahhh’, antwoordde ze. Dat klonk nou niet bepaald lekker. Maar goed … op zich is ‘mwwahhh’ een veel beter antwoord dan: ‘Ik, niet zo!’

Toch?!