VRIENDSCHAP? EEN ILLUSIE (3). KAREL, OOM JOOST, CEES en BRIAN

 

Karel

Karel is niet bepaald een vriend. Integendeel. Hij zit bij mij in de C2 van de voetbalclub Aeolus. Een grote, sterke vent is hij. Een gore schopper en tevens een vervelende  opschepper, die nog niet eens deuk in een pakje boter kan schieten. Ik vertelde dat ik pijn aan mijn grote teen kreeg van schieten met mijn nieuwe kicks (jargon voor voetbalschoenen). Het leer van mijn schoenen is zo  zacht. Karel heeft schoenen met harde neuzen daar krijg je nooit pijn aan je tenen van, zei die. Ik mocht zijn schoenen wel een keertje proberen. En het klopt wel wat hij zei maar ze waren iets te groot voor mij  en … heel erg oud en afgetrapt.

‘Ruilen?’ vraagt hij met een dwingende, dreigende, intimiderende blik in zijn ogen. Ik ben bang voor hem.  Ik doe het … ja, echt ik doe het nog ook…… ik ruil mijn moderne splinternieuwe Puma voetbalschoenen voor Karels  afgetrapte, iets te grote, ouwe sloffen van voor de oorlog.  Ik weet dat ik iets doms doe en toch doe ik het …  Karel lacht minachtend naar me en stopt mijn mooie moderne zachtleren kicks vlug in zijn ouwe voetbaltas.

 

Oom Joost

Van mijn oom Joost, mijn leukste oom, krijg ik ze voor mijn verjaardag, die zachte voetbalschoentjes. Ik dacht hij gek werd, zo razend reageert hij op mijn voetbalschoenenruil. ‘Welke klootzak ruilt er nou zulke mooie nieuwe Puma’s voor van die ouderwetse merkloze klotekisten?’ vroeg oom Joost zich af, wild om zich heen gebarend. In zijn boosheid  slaat hij zijn glas bier van tafel. Het dunne bierglas ligt  in scherven in de plas bier op het zeil …… jammer voor Oom Joost is, dat mijn moeder geen biertjes meer in voorraad heeft. Er is altijd maar één biertje in huis: voor ome Joost.  

Voor het eerst en voor het laatst zie ik hem dan boos. Hij zei ook gelijk dat hij mij nooit meer een kado zou geven … en daar heeft hij zich keurig aangehouden. Ik heb oom Joost trouwens ook niet zo veel meer gezien … nou ja, een keer nog … als hij in kist ligt … dan zie ik hem voor het laatst. Hem heb  ik al die tijd wel  gemist.  Voor zijn woede over die voetbalschoenen voelde hij als een vader voor mij.

 

Cees, Brian, en de vader van Brian.

Arthur is een geweldige voetballer. Cees is anders, want die is, net als ik trouwens, nergens echt héél goed in. Cees zijn buurjongen (en vriend) Brian de Haas, weer wel.  De Haas is niet zijn echte naam; hij wordt de Haas genoemd om zijn hazenlip. Brian is, net als zijn vader, moeder , broer en zus, Amerikaans en heel goed in baseball (in goed Nederlands: honkbal). Zijn vader werkt bij de Shell en is honkbalcoach van de toenmalige landskampioen Sparta..

De Haas is destijds de enige jongen in heel Nederland, die op zevenjarige leeftijd al met een complete honkbal-outfit naar school ging. We honkballen vaak met Brian. Arthur en Cees worden vrienden met hem.  Ik niet … een opscheppertje is het met zijn poenerige honkbalspullen. Ik heb er de pest over in dat Arthur en Cees vrienden met die gast worden. Maar ik heb het nooit met hun over gehad.  

Van alle mensen met een hazenlip in Nederland is Brian de aller, allerbeste en bekendste honkballer geworden. Hij heeft ook een gladde babbel, die jongen. Erg naar, dat als hij praat, die irritant-nasale 'hazenlip-klank’ mee resoneert.  Maar daar kan Brian verder ook niks aan doen. Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is.

 

VRIENDSCHAP? EEN ILLUSIE? (2). KOOS & GEERTJE; ARTHUR EN KEES.

‘Vrienden? Die heb ik helemaal niet.’ Ik flap het er zomaar ineens uit. Vroeger wel maar die zijn inmiddels allemaal uit beeld. Uit het oog verloren, verhuisd, innig getrouwd, verontwaardigd  of dood. Geen vrienden meer ... en dat op mijn tweeënzeventigste al!

'En Koos en Greetje dan? Of Ahmed, Hans, Peter en Els en Arthur en Cees niet te vergeten?  Koos stelt mij aan al zijn kennissen voor als ‘mijn  vriend Zef’ ….. en het gekke is dat ik me helemaal geen vriend van hem voel….   Oké, ik ga wel eens met hem naar een voetbalwedstrijd kijken ……. maar daarmee  is hij nog niet direct een vriend van me. Ja, kort voor zijn dood worden we visvrienden.

Vanaf 1980 is Koos samen met Greetje, een schoolvriendin van mijn vrouw, Carola. Zij zitten bij elkaar in de klas op de kunstacademie.  De dames kennen elkaar al heel lang.  Na het stuk lopen van Greetjes huwelijk heeft mijn vrouw geen contact meer met Koos. Ik nog wel. Dat beschouwt Greetje als een vorm van verraad. Ze wil alleen met me blijven omgaan als ik breek met Koos. Ze bekijkt het maar. Carola blijft dus wel gewoon met Greetje omgaan. Na de dood van Koos  ben ik óók weer welkom bij haar ... na 12 jaar …  ik sta niet echt te juichen. Tsja, ook bij ons komt ze dan ook gewoon weer over de vloer. Ik blijf het lastig vinden. Greetje noemt me dan geregeld  ‘mijn vriendje’  …  oké we gaan incidenteel wel eens naar de bios  … meer niet  maar om haar nou gelijk een vriendin van me te noemen … dat gaat me wat te ver. Ik vind het ook niet zo makkelijk om tegen haar te zeggen: ’Ik wil jouw vriendje niet zijn.’   

Misschien verwacht ik wel te veel van een vriend en wel zó veel dat bijna niemand ooit goed genoeg is om mijn vriend te worden? En ikzelf dan? Vind ik mezelf ooit wel goed genoeg om iemands vriend of vriendin te kunnen zijn? Ik denk het niet …. naar Carola ben ik bijvoorbeeld best scheutig met knuffels, complimentjes of een glimlach. Naar andere vrouwen doe ik dat niet zo, uit angst flirterig over te komen. Naar mannen laat ik dat sowieso achterwege …  denken ze misschien dat ik homo ben ....

Als kind gaat het vrienden maken makkelijk. Je ziet elkaar elke dag. Doet allerlei activiteiten met elkaar. Op de lagere school heb ik twee heel goeie vrienden. Arthur en Ceesie. Ik heb veel plezier met ze gehad. Arthur is een getalenteerde voetballer. Op het grasveld voor zijn deur doen we altijd 'metsies'. Als Arthur bij jouw team zit, win je gegarandeerd. Ik ben dan de keeper. Bij  Cees thuis doen we spelletjes (domino, eenendertigen, pesten), spelen met lego of de mecanodoos en bij mij voor de deur honkballen we.

Arthur is in alle sporten goed. Zelfs in turnen, wat Cees en ik een meisjessport vinden. Arthur trekt zich daar niks van aan en doet ook onder gym zijn stinkende best voor het allerhoogste cijfer.  Cees en ik niet, wij houden ook niet van ringen en springen over bok of paard of oefeningen op de ladder. Nee, Cees en ik zijn meer in voor ’apenkooien’ of blokkiesvoetbal.

Ja, Arthur, Cees en ik blijven op de lagere school goeie vrienden.

 

VRIENDSCHAP? EEN ILLUSIE? 1. PASCAL EN CAROLA

Naar Frankrijk. Naar Avignon ga ik jaren achtereen. Voor het jaarlijkse drie weken durende theaterfestival. Pascal en ik gaan daar voor het eerst heen als vrienden. Het woord ‘vriend’ durf ik haast niet meer op te schrijven. Voor mij is het zo’n zwaar beladen woord geworden. Pascal, van de theatergroep, is sinds dertig jaar de eerste, die ik voorzichtig weer eens ‘vriend’ durf te noemen. Al die jaren had ik er geen.

Ja, oké, ik ben vele jaren met mijn echtgenote, Carola, die ik tevens gedurende lange tijd als een vriendin beschouw. De relatie is over. De vriendschap weggeëbt. Ik  schrijf het maar op zoals ik het voel.                                   

                                  

Samen leven als geliefden was van korte duur.

Jaloezie, ontrouw en berouw

gevolgd door langdurige stilte, kilte.

Desondanks komen kinderen.

Voor hen en met hen gaan we nog vele jaren

vrolijk samen door.

Wonen samen … slapen samen

en als dat te veel benauwt,

samen wonen, apart slapen, gezellig

als broer en zus bewaren we

de lieve vrede

voor ons zelf, onze zonen

en de hele wereld.

En dan, na vijfenveertig

nu eens lichte dan weer zware jaren,

een bitter end.

ONHERKENBAAR

Op weg naar huis fiets ik door een straatje waar ik ooit woonde. Op honderd meter afstand zie ik hem al staan Zuhair el Fridissi. Woont al jaren lang in Nederland. Ruim twintig jaar is hij mijn naaste buurman. In zijn grijze overall leunt hij op de rand van de motorkap van zijn auto. Het zal me niet verbazen als de motor heel zachtjes draait. Hij kijkt onder de motorkap zoals ik zou kijken naar een schilderij van Andy Warhol ... hij luistert naar het geluid van de motor zoals ik zou luisteren naar een lieflijke cellosonate. Knutselen aan zijn auto is zijn op één na grootste liefhebberij.

Als ik hem op zo’n tien meter genaderd ben, stap ik van mijn fiets en loop rustig naar hem toe. Zuhair gaat me absoluut niet herkennen. Ik heb tegenwoordig nog een paar grijze haren, een grijze baard en ik heb vandaag een zonnebril op. De laatste paar keer dat hij me ziet, ben ik he-le-maal kaal.

Zijn allergrootste hobby is voetbal. Net als Zuhair kijk ik ook heel veel naar voetbal op de tv. Bij wedstrijden van Feyenoord, Barcelona, het Spaanse voetbalelftal en Oranje, kan ik  gerust het geluid uitzetten. Niet alleen ik overigens. Zuhair weet door een mix van tv-geluid en zijn eigen aanmoedigingen een unieke stadionsfeer op ons binnenterrein te creëren.

‘Mag ik u wat vragen meneer?’, vraag ik, enigszins  hangend over mijn fietsstuur, zodat hij me niet meteen aan  mijn gestalte kan herkennen.

Zonder op te kijken, zegt Zuhair, vriendelijk als altijd: ‘Natuurlijk, mag u wat vragen. Wat wilt u weten?’

‘Kunt u mij misschien zeggen waar de Nieuwe Wolstraat is, meneer?’

‘O, dan hoeft u niet meer zo ver te zoeken, want de Nieuwe Wolstraat is hier. Op welk nummer moet u zijn,’ hij spreekt prima Nederlands!

‘Even kijken, op nummer 97, moet ik zijn ...’

 

Ik kom met mijn gezin naast Zuhair wonen. Hij woont daar al een paar jaar. Zijn vrouw Fatma is nog maar een paar maanden over uit Marokko. Zuhair toont zich een radicale inburgeraar. Fatma, die tot voor kort nog in een wereldvreemd  Marokkaans dorpje woont,  mag van Zuhair beslist geen hoofddoekje dragen. Ook mag ze zich niet hullen in lange gewaden. Met korte rok of jurk moet ze in de buurt en op de markt de boodschappen doen. Als het lekker weer is stuurt Zuhair haar in bikini de tuin in. Daar staat een speciaal zonnemeubel voor haar klaar. Logisch, dat ze zich lang als een kat in een vreemd pakhuis gedraagt. Helemáál went ze er nooit aan. Hoewel ik haar nooit met een hoofddoekje heb gezien. Haar jurken worden wel steeds iets langer. In die 19 jaar daarna heb ik Fatma nooit meer verplicht in bikini in de tuin zien liggen.

 

‘Moet u zijn op nummer 97?’ vraagt Zuhair  ‘Daar woon ik! ...Hééé maar jij bent toch Jee …?'

Dan kan ik mijn lachen niet meer houden, doe mijn zonnebril af: ‘ja Zuhair, je hebt gelijk. Ik ben Jee.’

Zuhair gooit de motorkap dicht: ‘Jee, kom mee naar binnen, dan drinken we een kopje thee. Fatma zal het leuk vinden je weer eens te zien.'

HET GELD, DE FOTO EN DE UITNODIGING.

 Ruud.

Gisteren ving ik iets op over spullen die je kwijt bent en waarvan geen idee waar ze gebleven zijn. Of je weet het wel maar degene aan wie je geld of een boek geleend hebt, houdt bij hoog en bij laag vol nooit iets van jou te geleend te hebben. Hij weet van niks of doet alsof. Dat kan allemaal in momenten van  verwarring. Ik denk nu aan die 25 euro die ik eens leen aan Ruud, een vriendje van mijn dan veertien jarige zoon. Ik kom Ruud op de Jonker Fransstraat tegen, op weg van de markt naar huis  en vraag hem wanneer ik mijn poen terugkrijg. Gaat ie me alleen maar schaapachtig  aan staan kijken.  Ik herhaal mijn vraag, hij begint dom te grinniken en zegt nog steeds niks. Zo staan we een paar minuten tegenover elkaar. Hij kijkt me aan alsof ik onzin sta te verkopen; alsof ik hem nooit iets geleend heb. Deze ‘freeze’ kan net zo makkelijk een uur duren maar daar heb ik geen zin in. Ik heb geen zin in gedreig, gescheld of geweld: ‘Ruud, ik wil dat geld voor zaterdag nog terugzien.’ Ik draai me om en loop naar huis. Dit tafereel vond al weer jaren geleden plaats. Hij heeft me het geld tot op heden niet terug gegeven.

 

Hetty.

Nog steeds denk ik aan Hetty. Mijn Utrechtse lieveling . We zijn op slag verliefd op elkaar. Tot ze de foto van Diana, mijn vriendin in Rotterdam, ziet in mijn studentenkamer. Ze komt bij me op bezoek en het eerste dat ze ziet is die foto.  Ik had Diana nota bene expres voor haar  zo tentoongesteld. Als ik dat niet gedaan had, hadden we lekker kunnen vrijen. Waarom heb ik mezelf dat ontnomen. Waarom heb ik Diana doelbewust aan Hetty laten zien? Hetty studeert fysiotherapie. Kort hiervoor hebben we fijn gedanst in de disco. Ze vindt het leuk om met me mee naar huis te gaan. Maar ik ben nog niet echt klaar voor haar. Ik ben ook nog vol van Diana. Het was nog maar net aan met Diana. Hoe kan ik zo stom zijn om Diana zo prominent in mijn kamer te vertonen? Ik kan mezelf nu wel voor mijn kop slaan. Hetty is lief, mooi, grappig en heeft een vrolijke oogopslag. Ze is duidelijk verliefd op me. ‘Ik heb kriebeltjes,’ zegt ze, terwijl ze haar buik streelt. We zijn na de disco op weg naar mijn kamer.

Hetty maakt het niet laat die avond.

 

Niels

In Utrecht kom ik ook Niels Kordein regelmatig tegen, een maatje van de hbs. Hij studeert hier Duits. Niels is één van de leden het vriendenclubje van school, dat regelmatig naar Feyenoord gaat kijken in de Kuip. Ik ben daar ook altijd bij.

In Utrecht zie ik Niels op een terrasje zitten. Ik begroet hem en wil even een praatje maken. Maar Niels heeft daar geen behoefte aan. Hij is zeer ontstemd en begint gelijk tegen me uit te varen. Hij had me uitgenodigd bij hem thuis spaghetti te komen eten en wat gebeurt er: ik vergeet domweg die afspraak; laat hem met dat eten zitten. Vanaf dat moment wil hij niets meer met mij te maken hebben. Hij heeft zich aan zijn woord gehouden: ik heb Niels nooit meer gezien.

OOK MOSLIMA'S

 

De actieve Vroesenparkbewoner, die de vleeskwestie van begin af aan heeft meegemaakt, de heer Springer, werpt zich nu met zijn roeptoeter,  in de strijd om ‘wat nu met dat varkensvlees?’ Springer zelf is vegetariër, dus dat vlees zal hem worst wezen. Hij doet de menigte op het grasveld een riskant voorstel: graaf tezamen(!) een grote kuil, zo’n kuil als de Russische oorlogsmisdadigers graven om door hun vermoorde of bijna vermoorde Oekraïners in weg te moffelen. Een massagraf dus.  Springer is live op Radio Rijnmond.

Raymond van de Fun, presentator op Radio Rijnmond, is de leukste op de radio en niet alleen op de radio maar ongetwijfeld ook thuis. Hij oppert het varkensvlees te schenken aan de belendende dierentuin Blijdorp. De leeuwen en tijgers lusten daar wel pap van. Van verre is het gebrul te horen; de dieren hebben het al geroken.

Een van de barbecueërs een dame uit Oekraïne (ze leek zelf net een varken, zo moddervet) roept dat ze heel blij is met de opmerking van Springer over de Russische massagraven. Het gaat precies zo. Zij stelt voor die meneer een kilo extra varkensvlees te geven voor hem persoonlijk. De dame kan niet weten dat Springer vegetariër is.

Vanzelf moet er dan zo nodig  een Rus opstaan. Hij praat wel hard maar niemand verstaat hem. Toch weet iedereen dat hij een Rus is. Hoe? Door die grote Poetinkop op zijn t-shirt.  Zeker dertig mensen stormen op de Rus af, pakken hem beet en smijten hem in het inmiddels gerealiseerde massagraf. Bovenop hem kan iedereen die dat wil zijn varkensvlees gooien.

De heer Springer staat ondertussen gezellig te babbelen met de gezellig dikke Oekraïense. Springer staat haar verlekkerd met zijn ogen uit te kleden. Ze slaan hun armen om elkaar heen … pakken elkaar lekker beet, zoenen en ontdoen zich van hun kleren. Goed voorbeeld doet goed volgen:  ongegeneerd gaat men in het park uit de kleren, ook de moslima’s. Geen barbecue hier maar een orgie.

Als een speer gaat van de Fun richting grasveld om dit feestje voor Rijnmond te verslaan en als het even kan er zelf aan mee te doen. Maar helaas hij is te laat. De aanwezige politie duldt deze orgie niet en vuurt waarschuwingsschoten af. Iedereen gaat weer vliegensvlug in de kleren en juist nu komt van de Fun, in zijn nakie, aangerend, alom hilariteit. De reporter is met stomheid geslagen. Ook op Rijnmond is dat merkbaar.  Zonder presentator gaat de uitzending gewoon door. Heel Rotterdam kan er van meegenieten.  

Voor de bezoekers van het Vroesenpark is de lol er nu wel van af. Het vlees is op, de kleren zijn weer aan. Ze doven de vuurtjes en gaan huiswaarts. De maaier en de vliegeraar sluiten vrede en wat niemand verwacht: ze gaan samen op zoek naar de dichtstbijzijnde homobar.  

De heer Springer hangt inmiddels,  mèt de Oekraïnse dame, beiden warm aangekleed,  in een heteluchtballon boven het Vroesenpark. Tot zijn tevredenheid ziet Springer dat het weer rustig is in zijn park.

EEN VERWAARLOOSDE HAZENLIP

Uit de tijd dat Springer in het club- en buurthuiswezen werkte had Springer nog een megafoon oftewel een roeptoeter  thuis liggen. Daarmee gaat hij proberen contact te maken met die lui op het grasveld. Een Volkswagen bestelbusje  van Radio Rijnmond heeft intussen het gras behoorlijk verziekt. Springer doet zijn toeter maar weer even weg. Hij heeft de tv nog aan op het nieuws van de BBC: hij ziet de politie rigoureus twee vreedzaam demonstrerende mensen arresteren. Ze staan  langs de rij wachtenden voor de lijkkist van Elisabeth. De een voert de leuze: ‘Not my king’ en de ander ‘Abolish the monarchie’. ‘Dus zoiets is al te heftig in die democratie,’ denkt Springer. Hij zet de tv uit en Radio Rijnmond aan.

Die omroep is er vaak als de kippen bij om Rotterdamse vliegeraarsflauwekul te verslaan. Nu het is opgehouden met regenen, is de regenboog helaas ook weg. De zon is gelukkig snel weer terug. Dat is het sein voor migranten uit alle Rotterdamse windstreken om hier naar toe te snellen. Gepakt en gezakt met stokbroden, sauzen, houtskool, barbecuespullen en vanzelf het vlees, dat ze wèl mogen eten, denken ze. 

Zowel de vliegeraar als de maaier kunnen nu geen kant meer op. Maar, zo zijn de barbecueërs ook wel weer: zij nodigen deze noeste werkers uit om een vorkje mee te komen prikken. Wijselijk gaan ze niet allebei bij die ene Marokkaan zitten. De vliegeraar gaat naar de Marokkaan en de maaier naar de Turk, die maar liefst 23 jaar in Nederland woont en nauwelijks nog een woordje  Nederlands spreekt of verstaat. De vliegeraar daarentegen verstaat het Nederlands prima maar zijn spreken is allerbelabberdst  en dan is hij nog wel een Hollander. Maar dat heeft weer ergens anders mee te maken. Hij heeft namelijk een spraakgebrek door een in zijn jeugd verwaarloosde hazenlip. Nou, iedereen die dit leest, weet wel hoe iemand met een wèl behandelde hazenlip praat. Laat staan iemand met een verwaarloosde hazenlip. Vandaar ook dat hij niet gestoord wil worden tijdens zijn gevlieger. Voor hem is vliegeren therapeutisch.  Die Turk, probeert bij de Marokkaan, waar de grasmaaier zit te schranzen, een paar kippenpoten los te peuteren.  Hij had er niet op gerekend dat die hazenlip zich zo vol zou zitten vreten.

Er komt opeens toch een politieauto aangereden. Van verbazing zakt Springer zijn broek daar spontaan van af. Ze zijn gealarmeerd door Radio Rijnmond. In die uitzending  wordt gewaarschuwd, dat de slager op de Statenlaan per abuis kilo’s varkensvlees aan barbecueërs heeft meegegeven. En dat mogen deze moslims van geloofswege  beslist niet consumeren. Het is hot-news op onze Radio Rijnmond. Van alle kanten stromen autochtone Rotterdammers naar het Vroesenpark.  Ook van buiten Rotterdam zijn ze in aantocht, meldt Radio Rijnmond: Berkel, Zwijndrecht, Barendrecht, Nieuwerkerk aan den IJssel, Abbenbroek en ga zo maar door. Veel Rotterdamse minima haasten zich naar de barbecueërs om het verboden varkensvlees  van hun over te nemen. Tja, het is immers ‘gillende inflatie!’ Vooral voor deze minima, onder wie veel ook verrassend veel gepensioneerde havenarbeiders, is dit een geschenk uit de hemel. Het is immers voor de kleine portemonnee niet meer te betalen. Net zoals trouwens de benzine, de energie en het gas. Daarom zijn deze Rotterdamse inflatieslachtoffers zo en masse, te voet nog wel, deze kant opgekomen: om het varkensvlees bij de moslims op te halen. Maar die willen boter bij het vlees. Deze migranten zijn niet van Lotje getikt. Voor hen zijn het net zo goed barre tijden.

Springer staat hoofdschuddend, met de roeptoeter in zijn hand uit raam te kijken en tegelijk naar Radio Rijnmond te luisteren. Hij is bang dat hij het nu ook even niet meer weet.